Dat onderdrukte emoties tot emotie-eten kan leiden, is bekend. En in de praktijk is het voor velen maar een ongrijpbaar verschijnsel. Je voelt je ongedurig. Je voelt een onweerstaanbare drang en grijpt naar eten. Om wat voor emoties gaat het eigenlijk? Waar gaat het nu eigenlijk echt om?  

Emoties zijn niet rationeel.

Dat klinkt als een open deur he?
En toch zie ik dagelijks in mijn praktijk hoe we onze emoties toch rationeel proberen op te lossen. En dat dat niet werkt.

Mariëtte, bijvoorbeeld, is gespannen over een presentatie op het werk.
Zal ze het wel goed doen?
Zal ze niet afgaan voor haar collega’s?

Rationeel weet ze heel goed dat haar zorgen niet kloppen. Ze is een professional en weet echt wel waar ze het over heeft.

En dus drukt ze haar zorgen weg:
“Het komt wel goed.”
“Ik weet waar ik het over heb.”

Desondanks blijft de onzekerheid knagen. Ze voelt zich moe en onrustig. ’s Avonds dempt ze haar onrust met een plak chocolade. Dat helpt ook niet. Nu voelt ze zich onrustig én schuldig.

Wat er bij Mariëtte gebeurt, is dat ze ratio en gevoel door elkaar haalt.

Suzanne snapt het niet. Het afgelopen jaar waren haar eetbuien eindelijk minder. Als vanzelf had ze grip op haar eten. Kon ze af en toe iets lekkers nemen zonder meteen door te schieten naar een eetbui. Wat een opluchting.
En juist nu het leven weer leuk en gezellig wordt….. Slaan de eetbuien weer toe. Hoe kan dat nou?

Eten omdat je moe bent.
Of om een bepaalde onrust te verdrijven.
Omdat je een rotdag hebt gehad.
Omdat…

Emotie-eten ontstaat doordat we sommige emoties niet willen voelen.

Ooit hebben we geleerd dat aardige mensen niet boos zijn. Of sterke mensen niet verdrietig. Als je hiervan overtuigd bent, dan denk je dat er iets mis met jou is als je wel boos, verdrietig, moe of verveeld bent. het is dus niet zo raar dat je ze dan niet wilt voelen. Je drukt ze weg en ervaart een vage spanning of onrust. En die willen we weg eten.

Maar wat als die ‘negatieve’ emoties je eigenlijk iets positief willen vertellen?

Je mag er zijn. Met al je mooie kanten. Met je vriendelijkheid, vrolijkheid, je harde werken en goede zorgen voor anderen.

Je mag er zijn.

Ook als je jezelf te zwaar vindt.
Als je verdrietig bent.
Als je boos of chagrijnig bent.
Als een project niet goed gaat.

Je bent al goed zoals je nu bent.

Mensen met eetbuien of overgewicht denken vaak dat ze pas OK zijn als ze aan allerlei voorwaarden voldoen:

mooi en slank zijn
aardig en vrolijk zijn
hard werken en goede resultaten behalen
een lieve, geduldige lieve moeder zijn.

Het zware zit erin dat het altijd moet. Dat je het gevoel hebt dat er iets mis met je is als je een keer boos of verdrietig bent. Dat je denkt dat je faalt als een project niet goed loopt. Dat je jezelf een slechte moeder vindt als je een keer je geduld verliest.
Altijd aardig zijn, altijd moeten presteren, geeft heel veel stress. En die stress zet zich om in…. Eetbuien.

Suzanne vraagt zich af of ik haar wel kan helpen. Ze heeft al zo veel gedaan, en niets heeft echt geholpen. Waarom zou mijn aanpak dan wel helpen?

Ze heeft een matig overgewicht en een verleden van jojo-en. Ze kent alle diëten en is een aantal keer flink afgevallen. En helaas ook weer aangekomen. Ze is bang om nu opnieuw aan te komen en wil ook weer wat afvallen. Maar nu blijvend.

Eten geeft haar veel stress.

Eigenlijk is ze de hele dag met eten bezig. Eet ze wel goed? Wel gezond? Ze is bang om iets lekkers te nemen omdat ze dan direct doorslaat naar veel te veel. Haar dagelijks eetpatroon is superslank. Zo slank, dat ze vaak honger heeft. Dat verbaast me niets. Haar eetpatroon is in feite een streng dieet. Helaas heeft ze dit zelf niet door; ze heeft zoveel diëten gedaan dat ze een streng dieet ziet als normaal.

Troost jij jezelf met eten? Is het een beloning na een dag hard werken? Of eet je als je je rot voelt? Dan ben je zeker niet de enige. Veel mensen nemen ’s avonds koek, een wijntje, of kaas om lekker mee te ontspannen. Of ze nemen iets lekkers als ze verdrietig, moe of gestrest zijn.

Als je jezelf beloont met kleine porties en er geen last van hebt, is dit geen enkel probleem. We kunnen lekker genieten van een wijntje of een schaaltje chips. Het wordt anders als je iets lekkers moet nemen als je je rot voelt. Of als je de rem kwijt raakt als je eenmaal bent begonnen met eten. De chocolade of kaas wordt dan gebruikt als troost. Helaas werkt dit vaak niet zo goed. Als de koek of kaas op is, komt het originele rotgevoel weer terug. Plus een schuldgevoel omdat je te veel hebt gegeten. 

Stel je eens voor. Wat als die lekkere trek er niet was. Wat als die stem die steeds zegt: ‘Er is nog chocolade....’ er niet zou zijn. Als die stem niet luider zou worden als je hem probeert te negeren: ‘Ik moet chocolade! Nu!’ of ‘Ik verdraag deze onrust niet. Ik kan dit echt niet. Ik moet nu....’

Hoe zou het zijn als die stem er niet meer was? Als je die eeuwige strijd niet aan hoeft te gaan. Dat je gewoon, zonder moeite, een appel neemt in plaats van chocolade. Hoe heerlijk is dat?

Ben jij een emotie-eter? Dan is dit vast heel herkenbaar:  
Je bent vriendelijk en hartelijk. Je hebt veel aandacht voor anderen. Je werkt hard en bent loyaal naar je werkgever. Je huishouden is aardig op orde, hoewel je zelf vindt dat het beter kan. Je zorgt goed voor je kinderen. En voor je partner, je ouders, je vrienden en vriendinnen.

Kortom: niemand komt iets te kort. Je omarmt de hele wereld. 

Of…. Ik mis nog iemand.

Moeilijk om voor jezelf te zorgen

Want zo goed als je voor anderen zorgt, zo moeilijk vind je het om voor je eigen behoeften te zorgen. Hoezo ben jij belangrijk? Hoezo kun jij je partner vragen om een avond voor de kinderen te zorgen zodat jij iets leuks kunt doen? Hoezo kun jij tegen je werkgever zeggen dat je nu géén ruimte hebt voor die extra klus? Hoezo kun je de boel de boel te laten en lekker in het zonnetje zitten?

Madelon is echt wanhopig als ze zich bij me aanmeldt vanwege eetbuien. Ze probeert al jaren af te vallen en heeft al allerlei diëten geprobeerd. En eigenlijk is haar stress rond eten alleen maar groter geworden. Want ze weet toch wat ze moet doen? En waarom lukt het dan niet?

Eetbuien en emotie-eten. Steeds opnieuw heel veel snoepen terwijl je dat niet wilt. En je je steeds weer voorneemt het niet meer te doen. Wat gebeurt er dan toch?  
Waarschijnlijk vind je het moeilijk om deze vraag te beantwoorden. Het is iets vaags… Een spanning, een onrust… Maar waar het nu precies om gaat?